Czy kolor ma znaczenie?

Weź niebieską pigułkę, a historia się skończy, obudzisz się we własnym łóżku i uwierzysz we wszystko, w co zechcesz. Weź czerwoną pigułkę, a zostaniesz w Krainie Czarów i pokażę ci, dokąd prowadzi królicza nora…

Te słowa, wymawiane przez Morfeusza w filmie "Matrix", ilustrują sugestywną moc koloru jaki ma lek. Co ciekawe w ciągu ostatnich trzech dekadach wielu naukowców badało ocenę oczekiwań związanych z lekiem, jego skuteczności i postrzegania właśnie w zależności od koloru!

Nawet jeśli nie stanęliście jeszcze przed tak poważnym wyborem jak Neo, czy zażyć pigułkę zapomnienia czy świadomości, to wpływu koloru na samopoczucie, nastrój czy decyzje doświadczył raczej każdy! Naukowcy zastanawiali się, czy na refluks żołądka wybieramy chętniej różową tabletkę czy taką w kolorze neonowej limonki? Większość ludzi kojarzy taką zieleń z kwaśnym smakiem i kwasem cytrynowym, więc wybierze róż. Badania wykazują również, że pacjenci reagują najlepiej na leki, gdy ich kolor odpowiada zamierzonym rezultatom działania leku, a nie objawom, na które został przypisany.

To wszystko wydaje się nam intuicyjne, ale od dawna wiadomo, że postrzeganie kolorów to nie tylko zjawisko optyczne. Psychologia koloru jest dziś zresztą jednym z podstawowych narzędzi w neuromarketingu. Kolory wywołują w nas określone reakcje i emocje Jedne nas uspakajają, inne potęgują poczucie szczęścia, inne dodają energii lub wpływają na nas melancholijnie. Barwy oddziaływają na nastrój, ale i zachowanie. W zdrowiu i w chorobie. Warto to wiedzieć i wykorzystywać w praktyce.

Historia kolorów w szpitalu

Na początku XX wieku po czarnych surdutach i fartuchach na salach operacyjnych już nie było śladu. Lekarze i pielęgniarki nosili śnieżnobiałe uniformy medyczne. Biały jako symbol czystości i sterylności doskonale oddawał szpitalnego ducha, który poradził już sobie z odkryciem bakterii i wirusów oraz postępem w dziedzinie antyseptyki i nauki o zakażeniach ran. Biały kolor często jednak wywoływał u pacjentów i samych chirurgów ból głowy. Męczyły oczy i powodował senność. Biel wpływała też negatywnie na ostrość widzenia podczas samej operacji.

Być może właśnie te wszystkie argumenty oraz fakt, że z białych fartuchów bardzo ciężko było wywabiać plamy spowodowały, że w połowie XX wieku oficjalnym kolorem zespołów chirurgicznych stał się zielony. Przez psychologów uważany za kolor uspokajający i przyjazny dla oczu, co z resztą potwierdzili sami chirurdzy, którzy mówili, że po długim czasie wpatrywania się w kolor czerwony podczas operacji, patrzenie na coś zielonego przynosi ich oczom ulgę.

Zielony uznaje się za kolor związany z harmonią, uzdrowieniem i poczuciem spokoju. Badania naukowe pokazują, że zielony uspokaja, obniżając ciśnienie krwi, więc wydaje się być znakomitym kolorem do szpitala.

W latach siedemdziesiątych strój chirurgiczny osiągnął swój nowoczesny look - koszula z krótkim rękawem w kształcie litery V i spodnie ze sznurkiem lub sukienka do łydki. Do tego czepek z wiązaniem lub w stylu bouffant, maskę z gazy lub materiału syntetycznego i lateksowe rękawiczki. Taki uniform był początkowo znany jako "surgical greens" ze względu na swój kolor, później został nazwany "scrubs”.

Dziś stroje chirurgiczne często występują też w kolorze niebieskim. Ten kolor podobnie jak zielony wywołuje dobre emocje. W kontakcie z niebieskim czujemy się spokojni i zrelaksowani, niebieski zmniejsza też niepokój. W otoczeniu niebieskiego lepiej też się rozumiemy i pracujemy. Lepiej też nadaje się do telewizji, więc w serialach medycznych chirurdzy częściej noszą błękit.

Fioletowy też jest dziś popularnym wyborem dla personelu medycznego. Zwłaszcza dla osób pracujących z dziećmi, ponieważ jest to kolor zabawy. Fiolet jednocześnie ułatwia wyciszenie.

Co ciekawe szary, mimo że jest kolorem neutralnym, jest często łączony z depresją. Badania sugerują, że osoby z depresją dosłownie postrzegają świat w bardziej szarych odcieniach, co może wyjaśniać, dlaczego ludzie zazwyczaj czują się bardziej przygnębieni, gdy na zewnątrz jest pochmurno, a szczęśliwsi, gdy jest słonecznie. Dlatego lepiej unikać noszenia szarych scrubów.

Co jeszcze nam mówią kolory?

ŻÓŁTY

Żółty symbolizuje szczęście i ciepło w niemal wszystkich kulturach. Jest to kolor, który przyciąga uwagę bardziej niż jakikolwiek inny, wywołuje wrażenie przyjazności i pozytywności. Żółty dobry jest dla dzieci, ponieważ zwiększa ich zdolność postrzegania i rozumienia. Mówi się, że żółty to najszczęśliwszy kolor, promujący optymizm i pozytywne myślenie. Jak słońce!

CZERWONY

W terapii kolorami, czerwony często jest używany, aby pomóc rozwiać negatywne myśli i uwolnić gniew. Czerwień najlepiej stosować w miejscach, gdzie energia powinna być wysoka. Jest stymulujący i ożywiający, ale kolor ten może również podbijać temperament i zwiększyć drażliwość.

NIEBIESKI

Kolor niebieski reprezentuje zarówno niebo jak i morze i jest związany z otwartymi przestrzeniami, wolnością, intuicją, wyobraźnią, inspiracją i wrażliwością. Niebieski reprezentuje również znaczenia głębi, zaufania, lojalności, szczerości, mądrości i pewności siebie.

FIOLETOWY

Kolor fioletowy jest często kojarzony z królewskością, szlachetnością, luksusem, władzą i ambicją. Fioletowy reprezentuje również znaczenia bogactwa, ekstrawagancji, kreatywności, mądrości, godności, wielkości, oddania, pokoju, dumy, tajemnicy i niezależności. W wielu kulturach odcienie fioletu reprezentują siłę, mądrość i spokój.

ZIELONY

Zielony powstaje przez zmieszanie żółtego i niebieskiego, więc łączy w sobie emocje spokoju i szczęścia, co sprzyja uzdrawianiu i wzrostowi. Jest to najbardziej rozpowszechnionym kolor w przyrodzie. Symbolizuje życie, zdrowie i nowe początki. Kolor zielony jest kojący. Kojarzy się z harmonią i pomaga rozproszyć niepokój. Egipcjanie wierzyli, że jest to święty kolor, reprezentujący nadzieję, radość i płodność.

RÓŻOWY

Kolor różowy jest kolorem nadziei. Promieniuje łagodnością i miłosną energii. Inspiruje uczucie komfortu i radości. Wywołuje pozytywne odczucia związane z czułością, delikatnością i dziecinnością, a w sferze dorosłych z romantyczną miłością.

Kolory mogą nas uspokajać, relaksować lub pobudzać. Przebywając w otoczeniu różnych barw, możemy mieć więcej energii do życia, więcej optymizmu lub łatwiej się wyciszać czy uspokajać. Oczywiście jest to często indywidualne, a postrzeganie barw jest też w dużej mierze związane z kontekstem kulturowym, społecznym i wychowaniem.